Riedelen en zingen
Wat boogjes en krulletjes. Zo schrijf je "Hallo" in het Thai.
Stel je even voor: Je gaat naar Thailand en je leert er Thai. Niet gemakkelijk met zo'n vreemd alfabet. Gelukkig kunnen we nog alle woorden die we leren fonetisch schrijven. Maar wat als je niets zou kunnen lezen of schrijven en je alles "zomaar moest onthouden"?
Het overkwam Saeng. Zij kan niet lezen of schrijven in het Thai en ze moest Nederlands leren. Ze was een van mijn eerste "alfacursisten". Een vijftiger, bruisend van energie, en met heel veel zin om Nederlands te leren en te leren lezen en schrijven.
Een dame "met pit" ook! Ze kwam terecht in een groep met overwegend jonge mensen, maar dat deerde haar niet. Met haar charme kon ze iedereen bekoren, jong en oud. Nederlands leren verliep echter niet van een leien dakje. Zoveel woorden om te onthouden. Niet simpel als je niet kan schrijven! Op een dag vroeg ze me of ze mij een paar zinnen in het Thai mocht leren. "Geen probleem", zei ik en ik nam meteen mijn pen om ze op te schrijven. Maar dat wou ze niet. Ik moest het leren op haar manier. Tijdens de les vroeg ze mij een paar keer of ik de zinnetjes nog eens kon herhalen. Dat kon ik niet. Ik hield me aan de afspraak dat ik ze niet zou opschrijven. Ik begreep immers wat ze mij wou duidelijk maken. |
De volgende dag herhaalde Saeng de zinnetjes. Ik was ze ondertussen al lang vergeten. Op het einde van de les vertelde Saeng me dat zij zinnetjes "op een speciale manier" leerde. Ze deed het me voor. Ik moest ze "zingend" zeggen en het ritme mee klappen. Terwijl ik de klas opruimde, deed ik wat ze mij gevraagd had. En het werkte!
Een tijdje later las ik een artikel over Carolyn Graham en Jazz Chants, in het Nederlands ook wel 'riedelen' genoemd. Ik herkende er de aanpak van Saeng in. Wat Saeng deed wàs riedelen! "Hallo" was een van de woorden die ze mij leerde in het Thai. Het klinkt een beetje als 'sewad-die' met een lang aangehouden ie-klank. Ik riedel sindsdien heel vaak in mijn lessen. Mét succes, want het werkt echt wel! En de meeste cursisten vinden het ook leuk.
Riedelen is het ritmisch nazeggen van uitdrukkingen. Ik gebruik in de klas soms een tamboerijn of een ondersteunend beatritme om het ritme te benadrukken. Zeker voor analfabete cursisten is deze aanpak heel geschikt. Zij kunnen de uitdrukkingen die ze horen immers niet schrijven, zelfs niet fonetisch in de eigen taal. Ze kunnen ze ook niet nalezen in hun cursus. Het ritme helpt om de uitdrukkingen gemakkelijker te onthouden.
De doelen van riedelen zijn:
- vloeiend gebruik van alledaagse uitdrukkingen inoefenen
- aanbrengen en inslijpen van "ogenschijnlijk onbeduidende zinnetjes" die voor een adequaat sociaal contact toch wel onmisbaar zijn
- werken aan prosodie: klemtoon, intonatiepatronen, ritme en pauzes
- werken aan uitspraak, spreekdurf, taalgevoel
- trainen op het verhogen van de verstaanbaarheid van de cursisten: werken aan intonatiepatronen en klemtonen heeft vaak meer effect op het verhogen van de verstaanbaarheid van de cursist dan het remediëren van individuele, geïsoleerde klanken.
Taalriedels lukken het best in groepen van 10 of meer personen. Ze moeten immers geoefend worden in koor.
Ritme speelt een zeer belangrijke rol, vandaar het belang van een "achtergrondbeat" of het gebruik van een slaginstrument terwijl je riedelt. De zachte tik van de beat geeft de vereiste cadans aan. Dit versterkt het zinsritme, de klemtonen, de intonatiepatronen, ...
Het ritme helpt bovendien om de uitdrukkingen beter te onthouden.
Zoals ik daarnet al vermeldde, is Carolyn Graham zo'n beetje de grondlegger van de 'Jazz chants' of het riedelen. Zij heeft mij heel veel geïnspireerd en ik gebruik haar techniek bijna dagelijks in mondelinge modules.
Klik op het filmpje hieronder om een interview met haar (over het ontstaan van de Jazz chants) te bekijken.
Een tijdje later las ik een artikel over Carolyn Graham en Jazz Chants, in het Nederlands ook wel 'riedelen' genoemd. Ik herkende er de aanpak van Saeng in. Wat Saeng deed wàs riedelen! "Hallo" was een van de woorden die ze mij leerde in het Thai. Het klinkt een beetje als 'sewad-die' met een lang aangehouden ie-klank. Ik riedel sindsdien heel vaak in mijn lessen. Mét succes, want het werkt echt wel! En de meeste cursisten vinden het ook leuk.
Riedelen is het ritmisch nazeggen van uitdrukkingen. Ik gebruik in de klas soms een tamboerijn of een ondersteunend beatritme om het ritme te benadrukken. Zeker voor analfabete cursisten is deze aanpak heel geschikt. Zij kunnen de uitdrukkingen die ze horen immers niet schrijven, zelfs niet fonetisch in de eigen taal. Ze kunnen ze ook niet nalezen in hun cursus. Het ritme helpt om de uitdrukkingen gemakkelijker te onthouden.
De doelen van riedelen zijn:
- vloeiend gebruik van alledaagse uitdrukkingen inoefenen
- aanbrengen en inslijpen van "ogenschijnlijk onbeduidende zinnetjes" die voor een adequaat sociaal contact toch wel onmisbaar zijn
- werken aan prosodie: klemtoon, intonatiepatronen, ritme en pauzes
- werken aan uitspraak, spreekdurf, taalgevoel
- trainen op het verhogen van de verstaanbaarheid van de cursisten: werken aan intonatiepatronen en klemtonen heeft vaak meer effect op het verhogen van de verstaanbaarheid van de cursist dan het remediëren van individuele, geïsoleerde klanken.
Taalriedels lukken het best in groepen van 10 of meer personen. Ze moeten immers geoefend worden in koor.
Ritme speelt een zeer belangrijke rol, vandaar het belang van een "achtergrondbeat" of het gebruik van een slaginstrument terwijl je riedelt. De zachte tik van de beat geeft de vereiste cadans aan. Dit versterkt het zinsritme, de klemtonen, de intonatiepatronen, ...
Het ritme helpt bovendien om de uitdrukkingen beter te onthouden.
Zoals ik daarnet al vermeldde, is Carolyn Graham zo'n beetje de grondlegger van de 'Jazz chants' of het riedelen. Zij heeft mij heel veel geïnspireerd en ik gebruik haar techniek bijna dagelijks in mondelinge modules.
Klik op het filmpje hieronder om een interview met haar (over het ontstaan van de Jazz chants) te bekijken.
|
|
Wil je haar aan het werk zien? Bekijk dan de twee filmpjes hieronder.
|
|
Een voorbeeld uit de klas
"Doe de groeten aan ..." en "Je hebt de groeten van ..." zijn uitdrukkingen die we héél vaak gebruiken. Toch duurt het vrij lang voor onze cursisten deze uitdrukkingen zelf ook gaan gebruiken. Om hen er toe aan te zetten dit te doen, breng ik ze aan via riedelen. Omdat de 2 uitdrukkingen samen horen, breng ik ze altijd na mekaar aan.
Ik wijs mijn cursisten er eerst op dat "Doe de groeten aan ..." hetzelfde betekent als "goeiedag zeggen aan iemand die op een andere plaats is, en dit via een andere persoon". Nogal ingewikkeld, niet? Ik leg het dan ook altijd uit via een schematische voorstelling (zie hieronder) op het bord. A.d.h.v. een dergelijke tekening kan je makkelijk een situatie schetsen en verwoorden wat de mensen in die situatie zeggen:
1. Tom is bij Sofie.
2. Tom neemt afscheid van Sofie.
3. Sofie zegt: "Doe de groeten aan Jan".
4. Tom gaat naar Jan.
5. Tom begroet Jan.
6. Tom zegt: "Je hebt de groeten van Sofie".
Na het riedelen oefen ik dit nog eens in door cursisten de plaats van Sofie, Tom en Jan te laten innemen.
Klik op het filmpje hieronder om de riedel te beluisteren.
"Doe de groeten aan ..." en "Je hebt de groeten van ..." zijn uitdrukkingen die we héél vaak gebruiken. Toch duurt het vrij lang voor onze cursisten deze uitdrukkingen zelf ook gaan gebruiken. Om hen er toe aan te zetten dit te doen, breng ik ze aan via riedelen. Omdat de 2 uitdrukkingen samen horen, breng ik ze altijd na mekaar aan.
Ik wijs mijn cursisten er eerst op dat "Doe de groeten aan ..." hetzelfde betekent als "goeiedag zeggen aan iemand die op een andere plaats is, en dit via een andere persoon". Nogal ingewikkeld, niet? Ik leg het dan ook altijd uit via een schematische voorstelling (zie hieronder) op het bord. A.d.h.v. een dergelijke tekening kan je makkelijk een situatie schetsen en verwoorden wat de mensen in die situatie zeggen:
1. Tom is bij Sofie.
2. Tom neemt afscheid van Sofie.
3. Sofie zegt: "Doe de groeten aan Jan".
4. Tom gaat naar Jan.
5. Tom begroet Jan.
6. Tom zegt: "Je hebt de groeten van Sofie".
Na het riedelen oefen ik dit nog eens in door cursisten de plaats van Sofie, Tom en Jan te laten innemen.
Klik op het filmpje hieronder om de riedel te beluisteren.
|
Met mijn alfacursisten gebruik ik (bij iets langere riedels) vaak foto's of pictozinnen, zodat de cursisten de zinnen makkelijker kunnen onthouden.
Een voorbeeld van zo'n riedel zie je hieronder.
Situatie: Karla is aan het koken en ziet dat Jan zijn jas aandoet, de klantenkaart van de Colruyt en zijn autosleutels neemt.
De riedel wordt dan:
De riedel wordt dan:
|
Zeg, ga je naar de winkel?
Zeg, ga je naar de winkel? Ja, heb je iets nodig? Ja, heb je iets nodig? Breng j' een map voor me mee? Breng j' een map voor me mee? Een rode of een blauwe? Een rode of een blauwe? Goh, dat maakt niet uit! Goh, dat maakt niet uit! |
Hieronder een bundel met daarin meer dan 50 riedels die je kan gebruiken in de lessen (alfa) NT2. Je kan de bundel downloaden door te klikken op de knop onderaan.
Pas de riedels "naar hartelust" aan, maar houd daarbij toch rekening met je doelpubliek, de leefomgeving van je cursisten, de leeftijd van de cursisten (jongeren versus ouderen), de 'streektaal', ... In een riedel gebruik je immers spreektaal en frequent voorkomende uitdrukkingen.
Je kan een beat of een tamboerijn gebruiken als ondersteuning, maar ook zonder 'muzikale' ondersteuning kan je riedelen.
Onder de bundel staan er een paar beats, maar ook op internet vind je gratis beats die je als mp3 kan downloaden.
Let er wel op dat je zinnen 'naturel' klinken en je de klemtonen op de juiste lettergrepen legt, dat je de juiste intonatie gebruikt, ... En oefen vooraf zelf voldoende de riedel in!
Pas de riedels "naar hartelust" aan, maar houd daarbij toch rekening met je doelpubliek, de leefomgeving van je cursisten, de leeftijd van de cursisten (jongeren versus ouderen), de 'streektaal', ... In een riedel gebruik je immers spreektaal en frequent voorkomende uitdrukkingen.
Je kan een beat of een tamboerijn gebruiken als ondersteuning, maar ook zonder 'muzikale' ondersteuning kan je riedelen.
Onder de bundel staan er een paar beats, maar ook op internet vind je gratis beats die je als mp3 kan downloaden.
Let er wel op dat je zinnen 'naturel' klinken en je de klemtonen op de juiste lettergrepen legt, dat je de juiste intonatie gebruikt, ... En oefen vooraf zelf voldoende de riedel in!
riedelen_in_de_les_alfa_nt2.pdf | |
File Size: | 995 kb |
File Type: |
Klik op de microfoon als je een beat wil beluisteren, klik op "download bestand" als je de beat als mp3 wil downloaden.
|
|
|